Yazılı tercüme kelime anlamı olarak bir dildeki ana metnin, hedef metne dönüştürülerek, farklı birdilde, yeni bir metin üretilmesi sürecini ifade eder. Tercümesi yapılacak olan yazılı metinlere kaynakeser, yazılı bulunan dile ise kaynak dil denilir. Arapça kökenli tercüme sözcüğünü yerine “çeviri” dedenir ve çeviri yapan kişi de çevirmendir. Çevirmen kelimesi ise mütercim (geçmişte yazılı çevirileryapan kişiye verilen unvan) ve tercüman (sözlü çeviri yapan kişiye verilen unvan) yerine kullanıla gelmiştir.
Başka bir dile çevrilecek metinler sanatsal değer taşıyan roman, öykü, şiir, tiyatro veya sinema eseri olabileceği gibi, akademik temelli makale, biyografi, eleştiri ya da iş amaçlı belge ve doküman da olabilir. Yazılı metnin başka bir dile aktarılması ile sözlü ya da mimiklerle ifade edilen fikirlerin farklı dile aktarılması birbirinden farklıdır. Bu bakımdan söyleşiler, nesirler ya da destan ve ağıt gibi nazım türlerinin de tercüme edildiğini ifade etmek gerekir. Çeviri sesli olduğunda ana kaynak yazılı olmamakla birlikte hedef kaynak çoğunlukla metin içeriğine aktarılır. Türkiye’de en fazla talep edilen çeviri İngilizce Türkçe olmakla birlikte gelişen uluslararası işbirliği ve ticaret bu talebin farklı dillere yaygın biçimde evrilmesini sağlamaktadır.
Yazılı tercümenin kullanım alanı oldukça geniştir. Bilhassa yurt dışı bağlantılı işletmelerin olmazsa olmazıdır. İş hayatında kullanılan anlaşma ve sözleşmeler, tanıtım broşürleri, reklam metinleri, marka bilgilendirmeleri, kongre bildirileri, irsaliye yetki dokümanları, patentler, fatura ve bilançolar, gelir -gider tabloları, inşaat, eczacılık ve medikal konseptli içerikler ve daha pek çok belge için tercüme /çeviri gerekli olabilir. Sözlü çeviriler konferans, münazara ve hitabet başta olmak üzere çeşitli türlere ayrılır ve bunların tercüme süreci simültane tercüme ve ardıl tercüme gibi farklı yöntemleri içerir.Ardıl ve simültane tercüme fiyatları metin tercüme fiyatlarından farklıdır.
Yazılı tercüme işlemleri profesyonel olarak bu işte uzmanlaşmış kişiler aracılığı ile ve yaygın biçimde tercüme büroları tarafından yapılır. Bu noktada hangi tercüme bürosu ile çalışmak gerektiğine karar vermek gerekir. Tercümelerin hem kaynak metindeki hem de hedef metindeki dillere hakim kişilerce ve usulüne uygun biçimde yapılması esastır. Bir dilden bir diğer dile çeviride dil bilmenin yanı sıra manayı doğru biçimde aktarabilme kabiliyetinin olması da son derece önemlidir. Hedef metnin sarih olması yanlış anlaşılma ya da anlaşılmama gibi olumsuz durumların önüne geçer.
Yeminli Tercüman
Bu bakımdan alanında uzman kişilerle ya da yeminli tercümanlarla çalışmak önem arz eder. Yeminli tercüman, lisansını dil bilimleri ya da tercümanlık bölümlerinde tamamlamış yahut yurt dışında yaşamış veya dil bilgisi eğitimi almış olanların elde edebildiği yetkinlik belgesine sahip olan kişidir.Çevirmenlik mesleğini profesyonel bir biçimde icra etmek isteyenlerin bu statüye sahip olması avantaj sağlar. Yeminli tercümanların yaptığı çevirilerin resmi geçerliliği vardır; yeminsiz tercümanların yapmış olduğu çeviriler noterde tasdik ettirilemez, noter yeminli tercüme şarttır. Bu bakımdan resmi makamlarca talep edilen evraklar yeminli tercüman tarafından yapılmak zorundadır.
Çeviri / tercüme belli aşamalara tabidir. İlk evreyi çevrilecek metnin incelenmesi oluşturur. Bu süreçte çevirmen kaynak metni inceler ve analiz eder. Hedef dil için gerekli olacak terminoloji, kullanılması gereken ek kaynaklar yahut ön araştırma analiz edilir ve müşteri bunlarla ilgili bilgilendirilir. Sonraki evre çeviri yani tercüme aşamasıdır. İncelemenin ardından uzman çevirmen kaynak metne tamamen sadık kalarak ve anlam bütünlüğü çerçevesi içerisinde metni talep edilen dile tercüme eder. Akabinde kontrol ve son okuma evresi gelir. Çevirisi tamamlanmış olan metin karşılaştırmalı okumaya ve son okumaya tabi tutulur. Kaynak ve hedef metin bir arada incelenir ve gerekli görülürse tashih ve redaksiyon yapılarak hazır hâle getirilir; müşteriye teslim edilir.
